Steeds duidelijker wordt dat nabijheid van andere creatieve ondernemers, in een open klimaat, kennisuitwisseling en innovatie bevordert. Succesvolle plekken in binnen- en buitenland tonen dat aan.
Arnhem heeft met Coehoorn een eenmalige kans om een eigen Arnhemse creatieve zone van formaat te creëren. Pakt de stad deze kans? En zijn er vergelijkbare voorbeelden dicht bij huis?
‘Ja, ik wil ook in Coehoorn huren’
We merken het aan de nieuwe aanvragen die wij krijgen voor vestiging in Coehoorn Centraal. ‘Wij willen ook in dat eco-systeem werken.’ Sommigen kijken wat verbaasd als ze horen dat we eerst kennis willen maken. Immers, ‘ik ben toch creatief’. Maar zoals vaker benadrukt, het project is geen ‘vierkantemeterproject’. Verhuur is een noodzakelijke voorwaarde om tot realisatie van onze droom te komen: Arnhem als creatieve economische motor van Oost-Nederland. En niet iedereen gaat huren na een kennismakingsgesprek.
Coehoorn biedt kansen op cross-sectorale kruisbestuiving tussen bijvoorbeeld kunsten en techniek, ondernemerschap en onderwijs.
Berlijn, Eindhoven of Arnhem?
Bij gebrek aan eigen voorbeelden grijpen velen in het Arnhemse naar voorbeelden in andere steden. Als het gaat om creatieve milieus noemen velen direct Berlijn. Begrijpelijk, maar ofschoon er zeker overeenkomsten zijn, zijn er ook grote verschillen.
Dichter bij huis kunnen wij Eindhoven noemen. Net zoals Berlijn en Arnhem ook gelegen buiten wat als economisch hart van het land wordt beschouwd: in Duitsland NordRhein-Westfalen, Bayern en Baden-Württemberg, in Nederland de Randstad.
In Eindhoven valt bij het binnenrijden (met de trein) direct het gebied met de naam Strijp-S op. Een gebied tientallen keer groter dan Coehoorn, maar toch. Wij gingen er uitgebreid kijken en spraken met de ontwikkelaars om te zien wat Arnhem kan leren van Strijp-S.
Never waste a good crisis
Thom Aussems is algemeen directeur/bestuurder van de woningstichting TRUDO in Eindhoven. TRUDO is een van de buitenbeetjes in het land van de woningcorporaties.
De stad zat in zak en as na ‘Operatie Centurion‘ van PHILIPS in 1990, waarbij wereldwijd 40.000 banen verloren gingen en 10.000 voornamelijk in Eindhoven. Toen amper 3 jaar later de andere grote werkgever van de stad DAF haar deuren sloot, leek de stad economisch aan haar einde te zijn gekomen.
‘Never waste a good crisis’ moeten de Eindhovenaren hebben gedacht en op de humuslaag van de beide bedrijven groeide een nieuwe laag van hoogwaardige industrie, waarvan ASML, FEI en NXP de bekendste zijn. ‘Maar de stad was voor de nieuwe werkgevers te provinciaal. Niet aantrekkelijk genoeg voor hi-potentials die de hi-techsector zo hard nodig had, vast te houden’, stelt Aussems in onderstaande video.
Strijp-S moest een van de belangrijkste plekken worden die zouden worden getransformeerd tot een gecombineerd, woon-, werk, winkel- en cultuurzone. En dat lijkt ondanks haar onnederlandse omvang wonderwel te lukken.
Video: De ontwikkeling van het Eindhovense Strijp-S
Rustig aan, neem je tijd
Een rondleiding door Strijp-S, voor ‘intimi’ gewoon Strijp, is een slopende aangelegenheid. De schier oneindige omvang, (alle gebouwen samen zo groot als het gebouw op het Berlijnse Tempelhof) van 300.000 m2 maakt het vrijwel onmogelijk om alles in je op te nemen. Wie de Dutch Design Week op Strijp wel eens heeft bezocht, weet dat hij zijn wandelschoenen moet aantrekken.
Hoe kan het dat een stad met 220.000 inwoners (Arnhem 150.000) een creatieve zone 60 maal de omvang van Coehoorn Centraal tot leven weet te wekken?
Bij TRUDO spreken ze over het concept ‘milieu of innovation’. Maar wat is dat?
Een milieu of innovation bevordert:
- samenwerking en informatie-uitwisseling tussen regionale actoren;
- veel face-to-face contact;
- betrokkenheid van actoren uit verschillende takken van de economie (bedrijven, kennisinstituten en overheid);
- bewustzijn van actoren dat ze behoren tot een coherente eenheid en regionale cultuur.
Prof. Aydalot uit artikel Thom Aussems.
Maar belangrijk is ook de factor geduld. Geduld is essentieel, de tijd nemen om een creatief eco-systeem te laten groeien. Voorbeelden uit andere steden laten zien dat 15-20 jaar een normale incubatietijd is. De ontwikkelingen in Strijp startten in 2002, nu dus 14 jaar geleden. En om Berlijn maar even te noemen, de startup scene heeft er ook 2 decennia over gedaan voordat Europa opmerkte dat er iets nieuws gaande was in die stad. Geduld, tegenslagen overwinnen, proces steeds weer bijstellen tot het werkt, een overheid die er in gelooft en een drijvende kracht die zich door niets of niemand laat stoppen. Want in het land van het maaiveld, is de zeis onder handbereik.
Die lange termijn is soms moeilijk te rijmen met de 4-jaars termijn van politiek. Velen kunnen onder een eik schuilen, maar dat is nog niet na 5 jaar. En toch zal de stad het geduld moeten opbrengen, de vasthoudendheid en energie, als zij creatiever, innovatiever en welvarender wil worden.
Foto: De sfeer die velen zoeken was 4 dagen lang te vinden bij Parco Pantani in het Coehoornpark
Wat zijn de plannen van de gemeente met Coehoorn als gebied?
We lazen de ‘Ontwerp Structuurvisie 2020 – 2040‘ goed door en zochten naar ‘Coehoorn’. We vonden daar geruststellende teksten:
Coehoorn, district voor ontmoeten, werken en wonen
Het gebied Coehoorn heeft een bijzondere ligging. Het grenst zowel aan het vervoersknooppunt Arnhem Centraal, aan de binnenstad als aan de rivier. Deze positie maakt het mogelijk in Coehoorn de voordelen te combineren van de bijzondere ligging en bereikbaarheid met de potentie van een bijzonder verblijfsmilieu. In het gebied zijn diverse bebouwingscomplexen waarvan het voortbestaan van de functie onzeker is.
De koers is een geleidelijke herstructurering en transformatie van het gebied, die de kansen benut voor een nieuw aantrekkelijk stadsmilieu met een optimale bereikbaarheid. Een stadsmilieu, dat in het teken staat van ontmoeten, werken en wonen: vergader- en ontmoetingsfaciliteiten vlakbij het station voor kenniswerkers uit de wijde omgeving die elkaar hier treffen.
In tegenstelling tot Arnhem Centraal ligt het accent op kleinschaliger kantoor-units met een duidelijke eigen herkenbaarheid, een specifiek segment met een specifieke vraag. Coehoorn-Noord is geschikt voor zakelijke activiteiten, faciliteiten voor ontmoeten (vergader- en congresmogelijkheden), verzamellocaties voor ZZP-werkers met gemeenschappelijke voorzieningen, horeca-voorzieningen voor de bezoekers en werkers, woon-werk combinaties en ruimte voor wonen.
Arnhem is aan zet!
Arnhem staat in het najaar niet zozeer voor de keuze, wel of niet doorgaan met Coehoorn (Centraal), maar hoe kunnen we deze economische zone groter maken, het gebied verder uitbreiden, het beter verbinden met de maaksectoren, marketing en sales? Want hoe kan het dat Eindhoven een gebied dat 60 maal de omvang van Coehoorn Centraal heeft, zo tot een succes weet te maken? Zeker de regio Eindhoven telt 700.000 inwoners, maar datzelfde aantal geldt ook voor de regio Arnhem-Nijmegen.
Coehoorn moet dus doorgroeien, groter groeien, van startup naar scale up.
Hoe kunnen wij de contacten met de Duitse buren verder versterken en leren van hun ambachtelijk-industriële traditie? Hoe kunnen we nieuwe technologieën zoals ‘blockchain’ en een snel digitaal netwerk inzetten om Arnhem nauwer aan afnemers van haar denk- en designwerk te verbinden? Hoe kunnen we een groter deel van de getalenteerde afgestudeerden voor langere tijd aan Arnhem binden? Hoe kan Coehoorn Centraal tot centrum maken van nieuwe creatieve werkgelegenheid?
Dit moeten de vragen zijn die de gemeenteraad zich in het najaar stelt. Vragen die verder gaan of een pand ‘op de markt’ op korte termijn nog wat meer kan opbrengen.
Ondernemerschap, innovatiekracht, scaling up, moeten het in het najaar winnen van boekhouderschap.
Laatste nieuws:
Morgen ontvangt Coehoorn Centraal 250 eerstejaars studenten van ArtEZ (in 8 groepen). Want zeg nu zelf, wat weet je eigenlijk van Arnhem als je Coehoorn Centraal, Stella by Starlight, KunstLab Arnhem, Coehoornpark, de Nieuwe Makers Borrel, Coehoorn Live en nog zoveel meer niet kent.
Morgen weten 250 studenten van de hoed en de rand.
Welkom in Coehoorn, welkom in Arnhem!